KLASA 1
Kryteria szczegółowe
LEKTURA I INNE
TEKSTY KULTURY, NAUKA O JĘZYKU |
WYMAGANIA |
|||||||
|
konieczne (ocena:
dopuszczający) |
podstawowe (ocena:
dostateczny) |
rozszerzone (ocena: dobry) |
dopełniające (ocena: bardzo
dobry) |
||||
UCZEŃ |
||||||||
Anthony de Mello Orzeł królewski |
· odtwarza fabułę utworu na poziomie dosłownym, · przedstawia się w kilku zdaniach |
· dostrzega przenośny charakter utworu, · przedstawia się w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej |
·
formułuje wnioski wyjaśniające przenośne znaczenie tekstu, · przedstawia się w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej, stosując odpowiednie słownictwo |
· zestawia tekst z przypowieścią jako gatunkiem literackim, wskazuje w utworze cechy przypowieści, · redaguje krótki tekst, w którym dokonuje autoprezentacji |
||||
Jan Twardowski Podziękowanie |
· wskazuje formy pozwalające rozpoznać nadawcę i adresata wypowiedzi, · wymienia elementy przyrody przywołane w utworze, · wskazuje metafory dotyczące człowieka, · krótko opisuje swoje otoczenie |
· nazywa i określa nadawcę i adresata wypowiedzi, · wskazuje cechy przedstawionych składników przyrody, nazywa opisujące je środki językowe, · próbuje przełożyć język metafor na znaczenia dosłowne, · opisuje swoje otoczenie, stara się rozbudować wypowiedź |
· określa relacje między nadawcą i adresatem, · analizuje budowę epitetów, wyjaśnia ich funkcję w tekście, · wyjaśnia znaczenia wynikające z metafor, · opisuje swoje otoczenie, stosuje funkcjonalnie odpowiednie środki językowe |
· charakteryzuje postawę nadawcy wobec świata, · uogólnia wnioski dotyczące sposobu obrazowania przyrody, określa cechy opisanego świata, · na podstawie metafor formułuje wnioski dotyczące natury człowieka, · opisuje swoje otoczenie, wykorzystując wnioski z analizy tekstu |
||||
Hanna Kowalska-Pamięta Pamiętnik jedynaczki (fragment) |
· zna pojęcie świat przedstawiony, · wymienia bohaterów tekstu, krótko ich przedstawia, · wskazuje w tekście określenia dotyczące wyglądu postaci, · redaguje według wzoru krótki opis postaci |
· wylicza elementy świata przedstawionego, · określa relacje między bohaterami utworu, · porządkuje określenia dotyczące wyglądu postaci według podanej zasady, · redaguje samodzielnie opis postaci |
· wyjaśnia pojęcie świat przedstawiony, · wskazuje narratora utworu, dostrzega tożsamość narratora i bohatera, · uzupełnia określenia z tekstu własnymi propozycjami, · redaguje rozwinięty opis postaci |
· wymienia i określa elementy świata przedstawionego w tekście, · określa własny stosunek do narratorki (bohaterki) utworu, · uzupełnia i porządkuje określenia związane z wyglądem postaci według przyjętej przez siebie zasady, · redaguje opis postaci, stosuje bogate słownictwo nazywające i określające cechy wyglądu, stosuje porównania |
||||
Być albo nie być? Czasownik |
· rozpoznaje czasownik wśród innych części mowy, ·
wie,
że czasownik jest odmienną częścią mowy, ·
rozpoznaje
i tworzy formę osoby, liczby, rodzaju, czasu, ·
redaguje
ogłoszenie według wzoru, ·
stosuje
prawidłowo odmianę czasowników ruchu (iść, wejść) w czasie
przeszłym |
·
rozróżnia
czasowniki nazywające czynności i stany, ·
rozpoznaje
i tworzy stronę czynną i bierną, rozróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie, ·
redaguje
samodzielnie krótkie ogłoszenie, ·
stosuje
prawidłowo odmianę czasowników o poszerzonym temacie (umieć, rozumieć) |
·
rozróżnia
czasowniki w formie osobowej i nieosobowej, ·
odróżnia
czasowniki dokonane od niedokonanych, określa aspekt czasownika, ·
redaguje
ogłoszenie, stosując funkcjonalnie formy czasownika, ·
stosuje
i prawidłowo zapisuje formy czasu przeszłego czasowników zakończonych na -ąć (wziąć) |
·
wyjaśnia,
czym wyróżnia się czasownik spośród wszystkich części mowy, ·
rozpoznaje
i tworzy formy czasownika: osobę, liczbę, rodzaj, czas, stronę, aspekt, ·
redaguje
ogłoszenie, stosując funkcjonalnie różnorodne formy czasownika, ·
stosuje
prawidłowo odmianę trudnych czasowników |
||||
Lepiej zapamiętać. Trudne formy czasownika |
·
stosuje
prawidłowo odmianę czasowników ruchu (iść, wejść) w czasie
przeszłym |
·
stosuje
prawidłowo odmianę czasowników o poszerzonym temacie (umieć, rozumieć) |
·
stosuje
i prawidłowo zapisuje formy czasu przeszłego czasowników zakończonych na -ąć (wziąć) |
·
stosuje
prawidłowo odmianę trudnych czasowników |
||||
Wśród portretujących i portretowanych. Strony czasownika |
· rozpoznaje stronę czynną i bierną czasownika, wie jaką funkcję pełnią w wypowiedzeniu |
· rozpoznaje i tworzy formy czynne i bierne czasownika, wyróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie |
· przekształca formy czynne czasowników na bierne i odwrotnie, stosuje je wypowiedzeniach w zależności od funkcji intencji wypowiedzi |
· tworzy dłuższe formy pisemne, swobodnie stosując formy czynne i bierne czsasowników |
||||
Barbara Ciwoniuk Igor (fragment) |
·
wie,
że epika to jeden z rodzajów literackich, ·
odtwarza
własnymi słowami zawartość treściową fragmentu powieści, ·
wskazuje
w tekście słownictwo typowe dla języka potocznego, ·
zna
układ graficzny listu, ·
redaguje
krótki list (tradycyjny i e-mail) w sytuacji nieoficjalnej |
·
wie,
że obecność narratora stanowi główny wyróżnik epiki, ·
wymienia
i określa elementy świata przedstawionego we fragmencie powieści, ·
odróżnia
język potoczny od oficjalnego, ·
zna
części kompozycyjne listu (tradycyjnego i internetowego), ·
redaguje
rozwinięty treściowo list w sytuacji nieoficjalnej |
·
wyjaśnia
rolę narratora w utworze epickim, ·
wskazuje
narratora utworu, wyszukuje w tekście informacje pozwalające go przedstawić, ·
wskazuje
sytuacje, w których posłuży się językiem nieoficjalnym i oficjalnym, ·
przekształca
list z języka nieoficjalnego na oficjalny, zachowując jego zawartość
treściową |
·
wyróżnia
i nazywa dwa typy narratora, określa cechy każdego z nich, ·
charakteryzuje
narratora na podstawie jego wypowiedzi, ·
wskazuje
różnice między językiem oficjalnym a nieoficjalnym, ·
ma
świadomość odmiany mówionej i pisanej języka, ·
redaguje
list (tradycyjny i internetowy) w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej na ten
sam temat |
||||
W trybie natychmiastowym. Tryby czasownika |
· rozpoznaje formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego czasownika · wie, ze tryb przypuszczający wyróżnia cząstka -by |
· rozpoznaje i tworzy formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego, · zna zasady pisowni cząstki -by |
· przekształca zdania, wykorzystując różne formy trybu czasownika, · zapisuje poprawnie cząstkę -by |
·
formułuje
informacje, polecenia, prośby, przypuszczenia, stosując odpowiednie formy
trybu, ·
zapisuje
je zgodnie z zasadami ortografii |
||||
Rafał Olbiński Cala Polska czyta dzieciom (plakat) |
· wymienia i nazywa elementy przedstawione na plakacie, · tworzy dialog między postaciami przedstawionymi na plakacie |
· dostrzega kontrast jako zasadę kompozycyjną plakatu, wstępnie omawia kompozycję plakatu, · redaguje krótkie opowiadanie związane tematycznie z jednym z elementów plakatu |
· dostrzega znaczenia wynikające z kontrastu, · opisuje jeden z elementów przedstawionych na plakacie |
· wyjaśnia przenośne znaczenie elementów plakatu, formułuje przesłanie plakatu, · formułuje wnioski oceniające plakat, uzasadnia je |
||||
Wyobraża sobie Pani życie bez czytania? – wywiad z Dorotą Terakowską |
·
na
podstawie tekstu wymienia argumenty popierające tezę, ·
wypowiada
się na temat lektur szkolnych, ·
redaguje
według wzoru dedykację |
·
uzupełnia
argumenty pisarki własnymi, ·
wypowiada
się na temat lektur szkolnych i podaje własne propozycje jej uzupełnienia, ·
samodzielnie
redaguje dedykację |
·
przedstawia
własny pogląd na temat tez przedstawionych w wywiadzie, ·
przygotowuje
wystawę ulubionych książek, ·
ciekawie
i oryginalnie formułuje treść dedykacji |
·
przygotowuje
i przeprowadza ankietę, ·
przygotowuje
zestawy informacji na temat wystawionych książek, ·
ciekawie
i oryginalnie formułuje treść dedykacji wpisanej na odwrocie fotografii oraz
do książki |
||||
Józef Baran Sztuka dom |
·
wskazuje
w tekście nazwy i określenia związane z teatrem, ·
dzieli
tekst na części kompozycyjne, wyodrębnia sceny, ·
zbiera
informacje na temat przeszłości swojej rodziny, ·
odtwarza
zawartość treściową i kompozycję życzeń |
·
wskazuje
podobieństwa między teatrem a życiem, ·
przedstawia
zawartość tematyczną kolejnych scen, ·
porządkuje
informacje na temat swojej rodziny, ·
według
podanej zasady redaguje samodzielnie życzenia we wskazanej sytuacji |
·
komentuje
znaczenia tekstu wynikające z zestawienia życia z teatrem, ·
opisuje
obrazy poetyckie związane z kolejnymi scenami, ·
porządkuje
informacje na temat swojej rodziny według ustalonej przez siebie zasady, ·
redaguje
życzenia we wskazanej sytuacji, stosuje odpowiednie formy grzecznościowe |
·
prezentuje
zwartą wypowiedź na temat motywu życia jako teatru, ·
wyjaśnia
metaforyczne znaczenie tytułu, nazywa wartości związane z życiem
przedstawionej rodziny, ·
przedstawia
informacje o przeszłości i tradycji swojej rodziny w wybranej przez siebie
formie, ·
samodzielnie
redaguje życzenia z zachowaniem wszystkich cech językowych i kompozycyjnych tej
formy wypowiedzi |
||||
Janina Porazińska Kto mi dał skrzydła (fragment) |
·
wie,
że J. Kochanowski to jeden z najwybitniejszych pisarzy polskich, ·
wyodrębnia
z tekstu wydarzenia, ·
przy
pomocy nauczyciela redaguje streszczenie, korzystając z podanego planu wydarzeń |
·
wie,
kiedy żył i tworzył J. Kochanowski, ·
układa
chronologicznie wydarzenia z tekstu, ·
samodzielnie
układa plan wydarzeń, na jego podstawie przy wsparciu nauczyciela redaguje
streszczenie |
·
potrafi
podać kilka informacji biograficznych z życia J. Kochanowskiego, ·
wydobywa
z tekstu informacje, na podstawie których można odtworzyć realia historyczne, ·
redaguje
samodzielnie plan wydarzeń i streszczenie |
·
potrafi
krótko wyjaśnić, dlaczego J. Kochanowski jest uznawany za jednego z
najwybitniejszych pisarzy polskich, ·
na
podstawie wprowadzenia i tekstu przedstawia J. Kochanowskiego jako twórcę,
obywatela, gospodarza, ·
redaguje
samodzielnie streszczenie, zachowuje wszystkie cechy tej formy wypowiedzi |
||||
Jan Kochanowski Na
dom w Czarnolesie |
·
wskazuje
formy pozwalające rozpoznać nadawcę i adresata utworu, ·
wskazuje
wersy zawierające prośby nadawcy |
·
przedstawia
nadawcę i adresata utworu, ·
odtwarza
w języku sobie współczesnym treść próśb nadawcy, |
·
rozpoznaje
apostrofę jako środek poetycki wskazujący adresata, ·
korzysta
z przypisów, ·
stara
się przełożyć język utworu na wypowiedź współczesną, |
·
określa
relacje między nadawcą i adresatem utworu, ·
na
podstawie wypowiedzi nadawcy określa jego stosunek do życia i świata |
||||
Adam Mickiewicz Na ścianach soplicowskiego dworku |
·
czyta
płynnie tekst, odtwarza swoimi słowami jego treść, ·
wymienia
nazwy przedmiotów opisanych w utworze, gromadzi podstawowe słownictwo do
opisu przedmiotu, ·
przy
pomocy nauczyciela redaguje krótki opis przedmiotu |
·
wylicza
i określa elementy świata przedstawionego, ·
wskazuje
w tekście środki opisujące przedmioty, gromadzi i porządkuje słownictwo do
opisu, ·
stara
się samodzielnie zredagować opis przedmiotu |
·
wymienia
postacie historyczne wspominane w tekście, podaje informacje na ich temat, ·
nazywa
odczucia i emocje bohatera wywołane widokiem przedmiotów, ·
samodzielnie
redaguje wyczerpujący opis przedmiotu |
·
na podstawie
tekstu przedstawia i charakteryzuje wygląd wnętrza opisanego w utworze, ·
redaguje opis
przedmiotu, stosuje bogate słownictwo nazywające cechy wyglądu |
||||
Nie tylko ludzie i
rzeczy. Rzeczowniki |
· rozpoznaje rzeczownik wśród innych części mowy, · tworzy prawidłowe formy przypadków i liczby |
· odróżnia rzeczowniki pospolite i własne, · określa i tworzy prawidłowe formy przypadków, liczby, rodzaju |
· odróżnia rzeczowniki konkretne i abstrakcyjne, · potrafi wyodrębnić temat i końcówkę rzeczownika |
· wymienia kategorie nazywane rzeczownikami, · rozpoznaje rzeczowniki pospolite, własne, konkretne, abstrakcyjne, · określa i tworzy prawidłowe formy gramatyczne rzeczowników, · rozpoznaje temat i końcówkę rzeczownika |
||||
W gąszczu reguł. Trudne formy rzeczownika |
· wie, że istnieją rzeczowniki odmieniające się według odmiennych reguł, · stosuje prawidłowe formy rzeczowników przyjaciel, rok |
· zna rzeczowniki odmieniające się tylko w liczbie mnogiej, · stosuje ich prawidłowe formy |
· stosuje prawidłowe formy rzeczowników typu sędzia, oczy, Amerykanin |
· stosuje prawidłowo wszystkie formy rzeczowników o trudnej odmianie |
||||
Ewa Przybylska Dzień kolibra (fragment) |
· wie, że rzeczywistość przedstawiona w utworze ma charakter fikcyjny, rozróżnia świat rzeczywisty i fikcyjny, · opowiada własnymi słowami treść utworu, · przy niewielkiej pomocy redaguje opowiadanie o dalszych losach bohatera, · wymyśla tytuł opowiadania |
· wyjaśnia pojęcie fikcja literacka, · wskazuje fragmenty, na podstawie których można scharakteryzować bohatera, · samodzielnie redaguje opowiadanie o dalszych losach bohatera, · wprowadza dialogi |
· na podstawie tekstu potrafi wskazać związki między światem rzeczywistym i fikcyjnym, · komentuje zachowanie, reakcje, myśli bohatera, · nazywa jego emocje, · redaguje opowiadanie zawierające dialogi i opisy |
· wyjaśnia, na czym polega fikcja realistyczna, · wskazuje w tekście przykłady realistycznych elementów świata przedstawionego, · porównuje emocje bohatera z własnym doświadczeniem, · formułuje uogólnienia w postaci wniosków, · redaguje twórcze opowiadanie zakończone puentą |
||||
Tomek Tryzna Panna Nikt (fragment) |
· wymienia i krótko omawia elementy świata przedstawionego, · opowiada o wybranym wydarzeniu, określa rolę każdej z bohaterek biorącej w nim udział |
· wskazuje narratora, dostrzega subiektywny charakter narracji, · odtwarza i nazywa emocje bohaterek, ujawniające się w głównym wydarzeniu tekstu |
· rozpoznaje realistyczny charakter świata przedstawionego, · charakteryzuje bohaterki na podstawie ich działania i wypowiedzi, wstępnie je ocenia |
· komentuje elementy świata przedstawionego, podkreślając realizm konwencji i subiektywizm narracji, · określa, komentuje i ocenia relacje łączące obie bohaterki utworu |
||||
Opisywać i oceniać. Przymiotniki |
· rozpoznaje przymiotniki wśród innych części mowy, · podaje przykłady przymiotników, |
· wie, na jakie pytania odpowiada przymiotnik, · wie, przez jakie formy się odmienia, |
· wie, że przymiotnik podlega stopniowaniu, · zna stopnie przymiotnika, |
· stosuje prawidłowe formy gramatyczne przymiotnika, · stosuje różne sposoby stopniowania, |
||||
Nie zrobić błędu! Trudne formy przymiotnika |
· wie, że niektóre przymiotniki mają trudną odmianę |
· stara się prawidłowo stosować niektóre trudne formy odmiany przymiotnika |
· stosuje prawidłowe formy stopniowania przymiotników trudnych |
· stosuje prawidłową odmianę i stopniowanie trudnych form przymiotnika |
||||
Antoine de
Saint-Exupéry Mały Książę |
· wylicza etapy wędrówki bohatera, opowiada przebieg jednego z nich, · łączy nazwy miejsc z odpowiednimi postaciami, · porządkuje informacje przedstawiające tytułowego bohatera, · rozpoznaje narratora utworu, · czyta ze zrozumieniem definicję symbolu, · wypisuje cytaty dotyczące przyjaźni, · formułuje krótko własną opinię na temat utworu |
· porównuje etapy wędrówki, wskazuje ich cechy wspólne, · przedstawia wygląd i zajęcia bohaterów utworu, · przedstawia tytułowego bohatera, · określa i przedstawia narratora utworu, · na podstawie definicji wyjaśnia pojęcie symbolu, · komentuje cytaty dotyczące przyjaźni, · formułuje własną ocenę utworu |
· wskazuje przyczyny podjęcia wędrówki, określa jej cel, · krótko charakteryzuje bohaterów, · opisuje wygląd tytułowego bohatera, · charakteryzuje narratora utworu, · wymienia elementy utworu, którym można przypisać symboliczne znaczenia, · rozwija myśli zawarte w cytatach dotyczących przyjaźni, · formułuje ocenę utworu, uzasadnia ją argumentami |
· dostrzega symboliczny charakter wędrówki, podaje przykłady podobnego motywu z innych utworów, · ocenia bohaterów, · wskazuje fantastyczne i realistyczne elementy związane z tytułowym bohaterem, · określa relacje łączące narratora z głównym bohaterem, nazywa uczucia, emocje narratora związane z postacią głównego bohatera, · określa symboliczne znaczenia elementów świata przedstawionego w utworze, · na podstawie cytatów wyjaśnia, jak rodzą się więzi przyjaźni, · bierze aktywny udział w forum dyskusyjnym na temat utworu |
||||
Wiktor Gomulicki Wspomnienia niebieskiego mundurka (fragment) |
· wskazuje elementy tekstu, na podstawie których można określić czas i realia wydarzeń, · odszukuje w podanych źródłach informacje o przywołanych w tekście postaciach biblijnych, · korzystając z wzoru, zapisuje dialog |
· porównuje opisaną rzeczywistość szkolną z własnym doświadczeniem, · wyjaśnia, kim były biblijne postacie przywołane w tekście, · samodzielnie zapisuje krótki dialog |
· formułuje wnioski wynikające z porównania, · wyjaśnia, z czego wynika skontrastowanie bohaterów utworu, · zapisuje rozbudowany dialog |
· komentuje i ocenia atmosferę panującą w opisanej szkole, zestawia ją z własnymi doświadczeniami szkolnymi, · wymienia pary bohaterów z innych utworów literackich lub filmowych przedstawionych w podobny sposób, · zapisuje dialog, korzystając z wszystkich graficznych sposobów zapisu |
||||
Jak się uczyć, żeby odnieść sukces? Przysłówki |
· rozpoznaje przysłówki wśród innych części mowy |
· wie, co nazywają i na jakie pytania odpowiadają przysłówki |
· wie, od jakich części mowy tworzone są przysłówki |
· prawidłowo stopniuje przysłówki |
||||
Stefan Żeromski Syzyfowe prace (fragment) |
· opowiada własnymi słowami przebieg wydarzeń, · przedstawia głównego bohatera fragmentu, · podaje z tekstu przykłady obrazujące proces rusyfikacji, ·
opowiada treść mitu o Syzyfie |
· wyodrębnia wydarzenia przedstawione we fragmencie, · wstępnie charakteryzuje głównego bohatera fragmentu, · opowiada o sposobach funkcjonowania szkoły przedstawionej w utworze, · wyjaśnia symboliczne znaczenia mitu |
· określa napięcie emocjonalne kolejnych wydarzeń, · charakteryzuje postawę życiową głównego bohatera fragmentu, · wymienia sposoby rusyfikacji opisane we fragmencie, · wyjaśnia przenośne znaczenie tytułu powieści |
· komentuje zachowanie bohaterów związane z kolejnymi wydarzeniami, · porównuje i próbuje ocenić postawy życiowe postaci przedstawionych we fragmencie, · przedstawia i komentuje sposoby przeciwstawiania się rusyfikacji, · wyjaśnia sposób i cel nawiązania powieści do mitu |
||||
Stefan Żeromski Dzienniki (fragmenty) |
· określa tematy kolejnych notatek w dzienniku, · opowiada w trzeciej osobie wybrany fragment |
· formułuje ogólny wniosek dotyczący tematyki dziennika jako gatunku, · wskazuje elementy biografii autora, które można rozpoznać w Syzyfowych pracach |
· wskazuje cechy dziennika jako gatunku, · wstępnie charakteryzuje autora dziennika |
· wyjaśnia, co odróżnia dziennik od utworów literatury pięknej, · charakteryzuje autora dziennika z dwóch różnych punktów widzenia |
||||
Aidan Macfarlane, Ann MacPherson Dziennik nastolatka (fragmenty) |
· w formie kartki z dziennika relacjonuje wydarzenie ze swojego życia |
·
w formie kartki z dziennika relacjonuje
spotkanie z inną osobą, przedstawia ją, |
· w formie kartki z dziennika pisze o swoich planach i marzeniach |
· w formie kartki z dziennika wyraża swoje opinie na wybrany przez siebie temat |
||||
Czworo oczu lepsze
niż dwoje? Liczebniki |
· rozpoznaje liczebnik wśród innych części mowy, · wie, co określają liczebniki, |
· rozpoznaje liczebniki główne i porządkowe, · stosuje prawidłowo ich formy, |
· wie, kiedy należy użyć liczebników zbiorowych, · stosuje prawidłowo ich formy, |
· stosuje prawidłowe formy liczebników ułamkowych i nieokreślonych, · stosuje prawidłową odmianę liczebników wielowyrazowych, |
||||
Liczyć nie jest łatwo. Trudne formy liczebnika |
· wie, że niektóre liczebniki mają trudną odmianę |
· stara się prawidłowo stosować niektóre trudne formy odmiany liczebnika |
· stosuje prawidłowe trudne formy odmiany liczebnika |
· stosuje prawidłową odmianę trudnych form liczebnika |
||||
Julian Tuwim Nauka |
· wskazuje cytaty związane z różnymi dziedzinami nauki, · wskazuje wyrazy i formy pozwalające rozpoznać osobę mówiącą |
· nazywa dziedziny nauki przywoływane w wierszu, · określa czas, ustala, czego dotyczy przeszłość, teraźniejszość, przyszłość |
· wyjaśnia dosłowne i uogólnione znaczenie tytułu, · charakteryzuje osobę mówiącą na podstawie jej wypowiedzi |
· dostrzega ironię w sposobie wypowiedzi podmiotu, · ustala, czego dotyczy ironia |
||||
Adam Bahdaj Telemach w dżinsach (fragment) |
· wymienia elementy świata przedstawionego w utworze, · wskazuje i przedstawia bohaterów utworu, · określa temat rozmowy bohaterów, wypisuje cytaty, które uważa za ważne dla tematu, · redaguje prostą instrukcję dotyczącą konkretnych działań |
· omawia elementy świata przedstawionego w utworze, · zaznacza fragmenty, na podstawie których można scharakteryzować bohaterów, · odtwarza własnymi słowami myśli zawarte w cytatach, próbuje je komentować, · redaguje instrukcję dotyczącą konkretnych działań, uwzględnia ich kolejność |
· dostrzega motyw wędrówki, wyjaśnia jego związek z problem poruszanym w rozmowie bohaterów, · charakteryzuje bohaterów, porównuje ich, · odtwarza refleksje bohaterów na temat rodzajów szczęścia, próbuje je komentować, ·
redaguje instrukcję na temat: Jak osiągnąć szczęście? |
· podaje przykłady innych utworów literackich, w których występuje motyw wędrówki, wyjaśnia jego symboliczne znaczenia, · określa cele życiowe każdego z bohaterów, · rozwija myśli bohaterów na temat szczęścia własnymi refleksjami, · redaguje instrukcję na temat: Jak osiągnąć szczęście?, zachowuje jednolitą formę czasowników |
||||
Jakow Swiet Kolumb (fragment) |
· przedstawia krótko postać Krzysztofa Kolumba, · wybiera informacje do notatki, redaguje notatkę, |
· przedstawia okoliczności odkrycia dokonanego przez Kolumba, · porządkuje informacje do notatki, redaguje notatkę |
· wyjaśnia, na czym polega wielkość dokonań Kolumba, · redaguje notatkę, tytułuje ją |
· komentuje podane oceny postaci Kolumba, · redaguje notatkę, proponuje jej funkcjonalny zapis graficzny |
||||
Wieczni „zastępcy”. Zaimki |
· wie, że zaimki mogą zastępować różne części mowy |
· rozpoznaje zaimki wśród innych części mowy |
· rozpoznaje zaimki ze względu na część mowy, którą zastępują, stosuje je w wypowiedziach |
· rozpoznaje zaimki ze względu na funkcję, jaką pełnią, stosuje je w wypowiedziach |
||||
Konstanty Ildefons Gałczyński Teatrzyk „Zielona
Gęś” ma zaszczyt przedstawić „Zakrycie Ameryki” |
· dostrzega tematyczny związek utworu z postacią Kolumba i jego dokonaniami |
· wskazuje cechy utworu łączące go z formami dramatycznymi |
· dostrzega w tekście humor, wskazuje jego przykłady |
· dostrzega absurd, podaje jego przykłady |
||||
Marek Kamiński Razem na biegun (fragment) |
· rozpoznaje motyw wędrówki na poziomie dosłownym, określa jej trasę, · wybiera z tekstu materiał językowy do opisu bieguna, · układa pytania, które chciałby zadać autorom zapisków, · korzystając z podanego wzoru, redaguje gratulacje |
· określa motywy i cele wędrówki bohaterów pojmowanej dosłownie, · opisuje wygląd bieguna, · porównuje zapiski obu bohaterów, wskazuje podobieństwa, · samodzielnie redaguje gratulacje we wskazanej sytuacji |
· wyjaśnia przenośne znaczenia wędrówki bohaterów · wylicza umiejętności pomocne przy zdobywaniu bieguna, · porównuje zapiski obu bohaterów, wskazuje różnice, · redaguje gratulacje w samodzielnie wymyślonej sytuacji |
· określa motywy i cele wędrówki bohaterów pojmowanej przenośnie, · podaje dosłowne i metaforyczne znaczenia pojęcia biegun, · formułuje tezę dotyczącą sensu podjęcia wyprawy przez bohaterów, popiera ją argumentami, · redaguje gratulacje, dołącza do nich życzenia |
||||
Wisława Szymborska Nic dwa razy |
· dostrzega, że temat wiersza związany jest z przemijaniem, · rozpoznaje podmiot liryczny w utworze, · dostrzega zestawienie życia ze szkołą |
· rozpoznaje i przytacza tezę zawartą w utworze, · określa podmiot liryczny na podstawie jego wypowiedzi, · dostrzega związek z utworem Tuwima |
· podaje z tekstu przykłady argumentów uzasadniających tezę, · odtwarza opinie osoby mówiącej na temat życia, · wyjaśnia znaczenia wynikające z zestawienia życia ze szkołą, |
· odczytuje poetyckie przesłanie na temat życia, · ustosunkowuje się do opinii osoby mówiącej w wierszu, · wskazuje paradoks, wyjaśnia wynikające z niego znaczenia |
||||
Jan Parandowski Przygody Odyseusza (fragment) |
· wyodrębnia kolejne przygody bohatera, tytułuje je, · przypomina przyczyny tułaczki Odyseusza, · wydobywa z tekstu informacje służące przedstawieniu Odyseusza, na ich podstawie przedstawia bohatera, · nazywa kilka cech charakteru Odyseusza, · redaguje krótką charakterystykę postaci według wzoru |
· odtwarza trasę wędrówki Odyseusza, · wymienia sprzymierzeńców i wrogów Odyseusza, · gromadzi i porządkuje materiał językowy do opisu wyglądu Odyseusza, · wskazuje przykłady zachowania, postępowania bohatera, na ich podstawie nazywa cechy jego charakteru, · samodzielnie redaguje krótką charakterystykę postaci |
· łączy nazwy krain z odpowiednimi postaciami, wyjaśnia, kim one są, · wyjaśnia, kto i w jaki sposób wpływał na losy Odyseusza, · opisuje wygląd Odyseusza, · nazywa cechy charakteru Odyseusza, dzieli je na wady i zalety, · redaguje charakterystykę postaci, wykorzystuje cytaty, |
· wie, kim był aojda; wciela się w rolę aojdy, opowiada o wybranej przygodzie Odyseusza, · rozumie pojęcie homo viator, wyjaśnia zasadność używania go w odniesieniu do Odyseusza, · opisuje wygląd Odyseusza z punktu widzenia wybranej postaci, · nazywa cechy charakteru Odyseusza, wskazuje, którą uważa za najbardziej istotną, uzasadnia swą opinię, · redaguje wyczerpującą charakterystykę postaci, zawiera w niej własną ocenę |
||||
Herbert George
Wells Wehikuł czasu (fragment) |
· określa, o jakim rodzaju wędrówki opowiada fragment powieści, · wymyśla dalszy ciąg opowieści |
· przedstawia bohatera – narratora utworu, · decyduje, czy sam chciałby odbyć wędrówkę w czasie, uzasadnia swoje zdanie |
· przedstawia wrażenia doznawane przez bohatera w czasie wędrówki, · przedstawia zagrożenia i korzyści płynące z możliwości podróżowania w czasie, |
· przedstawia i nazywa emocje bohatera, wskazuje ich źródła i przyczyny, · przedstawia argumenty potwierdzające opinię na temat zagrożeń i korzyści podróżowania w czasie, |
||||
Odyseja językowa. Trudne zaimki |
· używa poprawnie dłuższych i krótszych form zaimków |
· używa poprawnie zaimków względnych i dzierżawczych |
· używa poprawnie zaimków wskazujących |
· używa poprawnie wszystkich form zaimków |
||||
Adam Mickiewicz Koncert wieczorny |
· nazywa miejsca, w których odbywa się nietypowy koncert, · wskazuje w tekście epitety, · wie, że uosobienie i ożywienie to rodzaje przenośni, · wie, że język utworu lirycznego cechuje się obecnością różnych środków poetyckich |
· wymienia nietypowych muzykantów i instrumenty, na których grają, · wskazuje w tekście porównania, · wskazuje w tekście przykłady uosobienia i ożywienia, · rozpoznaje i nazywa podstawowe środki poetyckie |
· wskazuje w tekście wyrazy dźwiękonaśladowcze, · zaznacza wersy, w których występuje instrumentacja głoskowa, · określa funkcję epitetów i porównań, · wie, czym jest hiperbola i peryfraza, wskazuje przykłady w tekście, · określa funkcję podstawowych środków poetyckich |
· omawia efekty uzyskane dzięki wyrazom dźwiękonaśladowczym i instrumentacji głoskowej, · wyodrębnia obrazy poetyckie, opisuje je, · wyjaśnia, na czym polega przenośnia, wskazuje w tekście różne jej rodzaje i nazywa je, · formułuje znaczenia wynikające ze środków poetyckich |
||||
Artur Szlosarek O pięknie |
· przedstawia własnymi słowami sytuację liryczną, · podaje przykłady rzeczy, zjawisk, które uważa za piękne, · korzystając z wzoru, redaguje ogłoszenie |
· rozpoznaje podmiot liryczny i bohatera lirycznego utworu, · wyjaśnia, czym dla osoby mówiącej w wierszu jest piękno, · redaguje ogłoszenie podające podstawowe informacje |
· odtwarza myśli i refleksje osoby mówiącej, · zna pojęcie estetyka, wyjaśnia jego znaczenie, · redaguje ogłoszenie, · stosuje środki językowe wpływające na odbiorcę, |
· określa postawę wobec świata osoby mówiącej, · komentuje podane cytaty na temat piękna, · redaguje ogłoszenie zgodnie ze wszystkimi cechami tej formy wypowiedzi, |
||||
Rafał Malczewski Pogodne życie (reprodukcja obrazu) |
· wymienia elementy przedstawione na obrazie, · proponuje przysłówki i przymiotniki, które można wykorzystać przy określeniu nastroju miejsca przedstawionego na obrazie, · nazywa barwy wykorzystane na obrazie, · wskazuje elementy świata związane z określonymi barwami, · rozpoznaje i wskazuje elementy przedstawione symetrycznie |
· opisuje elementy przedstawione na obrazie, · określa nastrój przedstawionego miejsca, · określa kolorystykę obrazu, · wskazuje elementy widoczne z bliska i z oddali
|
· proponuje epitety, porównania, które można by wykorzystać przy opisie elementów obrazu, · wyjaśnia, czym kieruje się odbiorca przy określaniu nastroju, · komentuje wrażenia wywołane kolorystyką obrazu, · dostrzega perspektywę, · określa punkt widzenia, z jakiego został przedstawiony widok |
· tworzy krótką wypowiedź, w której określa temat obrazu i opisuje elementy przedstawionego świata, · wskazuje malarskie środki tworzące nastrój, · rozpoznaje zasadę, według której dobrane zostały barwy, · omawia kompozycję obrazu, wskazuje jej najważniejsze zasady |
||||
Och! Jaki piękny świat! Czyż nie zachwyca? Wykrzykniki i partykuły |
· wie, że wykrzykniki i partykuły to nieodmienne części mowy |
· wie, co można wyrazić za pomocą wykrzykników, · stosuje zasady interpunkcyjne przy ich zapisie |
· wie, co można wyrazić za pomocą partykuł, stosuje je w swych wypowiedziach |
· stosuje prawidłowo i funkcjonalnie wykrzykniki i partykuły w swych wypowiedziach |
||||
Jostein Gaarder
Świat Zofii (fragment) |
· przedstawia bohaterkę utworu, · szuka w podanych źródłach wyjaśnienia słowa filozofia |
· wyjaśnia, w jaki sposób bohaterka poznaje tajniki filozofii, · wyjaśnia znaczenie słowa filozofia |
· definiuje, kim jest filozof, wymienia wyróżniające go cechy, · wypisuje z tekstu pytania o charakterze filozoficznym |
· na podstawie tekstu wyjaśnia, czym cechuje się postawa filozofa wobec świata, · układa samodzielnie pytania o charakterze filozoficznym |
||||
Wisława Szymborska Jarmark cudów |
· wylicza konkretne zjawiska przedstawione w wierszu, · dostrzega związek z tekstem J. Gaardera, · wskazuje zwroty z języka potocznego |
· wyjaśnia sposób ich przedstawienia, · określa związek z tekstem Gaardera, · wskazuje zwroty charakterystyczne dla komunikatu |
· komentuje znaczenie tytułu utworu, · dostrzega w wierszu refleksje o charakterze filozoficznym. · wskazuje powtórzenia, wyjaśnia ich funkcję, |
· określa postawę wobec świata zaprezentowaną w wierszu, · formułuje refleksje o charakterze filozoficznym wynikające z tekstu, · wskazuje paradoks, wyjaśnia jego znaczenie |
||||
Bolesław
Prus Faraon (fragment) |
· wie, czym są i gdzie się znajdują piramidy |
· wyjaśnia, w jakim celu wznoszono piramidy |
· wykorzystuje materiał językowy z tekstu do opisu piramid |
· wyjaśnia, dlaczego piramidy uważane są za niezwykłe budowle, · uzasadnia ich znaczenie w kulturze |
||||
Mali, lecz wielcy w
języku. Przyimki i spójniki |
· odróżnia przyimki od spójników |
· używa prawidłowych form przypadków rzeczownika w wyrażeniach przyimkowych |
· rozpoznaje przyimki złożone, stosuje je w wypowiedzi |
· stosuje celowo spójniki dla wyrażenia łączności, przeciwstawienia, rozłączności, wynikania |
||||
Małgorzata Musierowicz Opium w rosole |
· wskazuje przykłady, na podstawie których można określić miejsce i czas wydarzeń, · wymienia rodziny przedstawione w powieści, · przedstawia wybranych bohaterów utworu, · wypisuje z tekstu zdania o charakterze sentencji |
· określa miejsce i czas wydarzeń, ·
wylicza członków rodzin przedstawionych w
powieści, · wstępnie charakteryzuje wybranych bohaterów utworu, · wskazuje sentencję, którą uważa za ważną we własnym życiu, próbuje uzasadnić swój wybór |
· ukonkretnia i omawia miejsce i czas wydarzeń, · przedstawia relacje między członkami rodzin przedstawionych w powieści, · dokonuje wyczerpującej charakterystyki bohaterów, · próbuje komentować sentencje życiowe zawarte w utworze |
· przedstawia realia rzeczywistości, w której toczy się akcja utworu, · omawia i porównuje atmosferę panującą w opisanych domach, · charakteryzuje porównawczo bohaterów, omawia i ocenia ich postawy wobec świata, · rozwija sentencje zawarte w utworze własnymi refleksjami |
||||
Stanisław Lem Dzienniki gwiazdowe (fragment) |
· podaje z tekstu przykłady fantastycznych urządzeń, postaci, miejsc, · przedstawia cel podróży głównego bohatera, · wie, co to neologizm |
· wskazuje różnice między elementami fantastycznymi z tekstu a fantastyką baśniową, · przedstawia własnymi słowami rozmowę bohaterów, · wyszukuje neologizmy w tekście |
· omawia charakterystyczne cechy świata przedstawionego w utworze, · nazywa emocje głównego bohatera, ustala, czym są wywołane, · próbuje podać wyrazy, które były inspiracją do stworzenia neologizmów |
· wyjaśnia, co jest wyróżnikiem literatury fantastycznonaukowej, · ocenia, jaki obraz ludzkości wyłania się z rozmowy bohaterów, · podaje wyrazy, które były inspiracją do stworzenia neologizmów |
||||
Homer Iliada (fragment) |
· wie, że Iliada to jedno z najważniejszych dzieł literackich w kulturze europejskiej, · czyta uważnie tekst, zaznacza wyrazy i formy wyrazów, których nie rozumie, · przedstawia kto, z kim, dlaczego walczy, · czyta uważnie definicję porównania homeryckiego, · redaguje krótkie sprawozdanie, w którym podaje najważniejsze informacje o relacjonowanym wydarzeniu |
· wie, że Iliada opowiada historię wojny trojańskiej, · czyta uważnie tekst, korzysta z przypisów, · opowiada własnymi słowami jeden z epizodów walki, · wykorzystując definicję, wyjaśnia, czym cechuje się porównanie homeryckie, · redaguje sprawozdanie, w którym przedstawia przebieg relacjonowanego wydarzenia |
· wie, jakie były przyczyny wybuchu wojny trojańskiej, · wymienia postacie przedstawione we fragmencie, · wyodrębnia kolejne epizody walki, · wskazuje w tekście przykład porównania homeryckiego, · redaguje sprawozdanie, w którym przedstawia emocje uczestników wydarzenia |
· wie, że Iliada jest eposem, wymienia cechy eposu, · wyjaśnia, kim są postacie przedstawione we fragmencie, · opisuje zachowanie uczestników walki, nazywa wartości, w imię których podjęli walkę przeciw sobie, · charakteryzuje język porównania homeryckiego, · redaguje sprawozdanie, wykorzystuje czas teraźniejszy, stosuje różne typy zdań |
||||
Wygrać z językiem. Wypowiedzenie |
· odróżnia zdanie od równoważnika zdania, · rozpoznaje wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe |
· zastępuje zdania ich równoważnikami, · przekształca zdania oznajmujące w pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe |
· wyjaśnia, czym cechuje się zdanie, a czym równoważnik, · sprawnie posługuje się różnymi typami wypowiedzeń |
· wykorzystuje funkcjonalnie równoważniki w wypowiedziach, · celowo wykorzystuje różne typy wypowiedzeń dla osiągnięcia zamierzonych efektów |
||||
Opowieści Okrągłego Stołu (fragment) |
· opowiada wybrane wydarzenie, · wymienia rycerskie atrybuty, · przedstawia podstawowe zasady rycerskiego postępowania w formie kodeksu |
· opowiada o zwyczajach rycerskich, · wyjaśnia, co oznaczały rycerskie atrybuty, · hierarchizuje zasady rycerskiego postępowania w formie kodeksu |
· wyjaśnia, czym był i co symbolizuje okrągły stół, · przedstawia rycerskie powinności, · redaguje kodeks rycerskiego postępowania, zachowuje jednorodną formę czasowników |
· wyjaśnia, czym był i co symbolizuje Święty Graal, · nazywa główne cechy rycerza, wymienia najważniejsze dla niego wartości, · redaguje kodeks rycerskiego postępowania, proponuje graficzny układ zapisu |
||||
Fryderyk Schiller Rękawiczka |
· czyta płynnie tekst, · wyodrębnia strofy, dostrzega rymy, · wyodrębnia kolejne wydarzenia, · wyodrębnia dialog, · wie, że tekst jest balladą |
· czyta płynnie tekst z uwzględnieniem znaków interpunkcyjnych, · nazywa rymy, określa rytm, · wskazuje zawiązanie, punkt kulminacyjny i rozwiązanie akcji, · określa bohaterów prowadzących dialog, proponuje rozwinięcie go, · czyta i odtwarza definicję ballady |
· czyta tekst, stara się oddać napięcie dramatyczne utworu, · wskazuje i nazywa środki poetyckie, · dostrzega narratora, · określa jego postawę wobec świata przedstawionego, · ocenia postacie na podstawie ich wypowiedzi, · wie, że ballada łączy cechy różnych rodzajów literackich |
· stara się głosowo interpretować tekst, · wymienia i omawia liryczne cechy utworu, · wymienia epickie cechy utworu, · dostrzega elementy dramatyczne w utworze, · wyjaśnia, na czym polega synkretyzm rodzajowy |
||||
Powiedzieć wszystko, co pomyśli głowa. Części zdania |
·
wyodrębnia logiczne związki wyrazów w zdaniu |
· wyodrębnia związek główny, tworzy poprawne związki główne w swoich wypowiedziach, · posługuje się terminami: podmiot, orzeczenie |
· wyodrębnia związki poboczne, tworzy poprawne związki poboczne, · posługuje się terminami: przydawka, dopełnienie, okolicznik |
· tworzy logiczne struktury zdaniowe, · sprawnie posługuje się nazwami wszystkich części zdania |
||||
Christopher Paolini Eragon (fragment) |
· wymienia fantastyczne postacie, dzieli je na bohaterów pozytywnych i negatywnych, · wskazuje związki utworu z baśnią |
· wskazuje elementy magii, wyjaśnia, z czym są związane, · wskazuje
elementy wywodzące się z opowieści rycerskich |
· dostrzega motyw smoka, omawia jego znaczenie w świecie przedstawionym utworu, · wskazuje
związki z mitem, legendą |
· omawia główne cechy świata przedstawionego w utworze, · wskazuje cechy utworów należących do literatury fantasy, |
||||
Przybyli, zobaczyli, zwyciężyli. Orzeczenie |
· wie, o czym informuje orzeczenie, na jakie pytania odpowiada |
· rozpoznaje orzeczenie czasownikowe, prawidłowo używa go w zdaniu |
· rozpoznaje orzeczenie imienne, prawidłowo używa go w zdaniu |
· rozpoznaje wszystkie rodzaje orzeczenia, prawidłowo używa ich w zdaniach |
||||
Henryk Sienkiewicz Pan Wołodyjowski (fragment) |
· określa miejsce, czas przedstawionych wydarzeń, wymienia bohaterów biorących w nich udział, · opowiada własnymi słowami przebieg ślubowania złożonego przez bohaterów |
· dzieli fragment na części, tytułuje je, · przedstawia motywy działania bohaterów |
· wskazuje narratora, określa jego stosunek do prezentowanych postaci i ich czynów, · przedstawia pozytywne i negatywne skutki decyzji podjętej przez bohaterów |
· wie, że utwór jest powieścią historyczną, · wyjaśnia sens określenia: ku pokrzepieniu serc, · nazywa wartości, którymi kierowali się bohaterowie, ocenia ich postępowanie |
||||
Stanisław Kałamacki Legendy spod Giewontu (fragment) |
· przedstawia własnymi słowami treść legendy |
· wskazuje elementy realistyczne i fantastyczne |
· wyjaśnia, dlaczego tekst jest legendą |
· wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu śpiących rycerzy |
||||
Kto śpi, a kto czuwa? Podmiot |
· wie, o czym informuje podmiot, na jakie pytania odpowiada |
· wskazuje podmiot gramatyczny, · rozpoznaje podmiot domyślny |
· wskazuje podmiot logiczny, · wskazuje
podmiot szeregowy i towarzyszący |
· rozpoznaje i wskazuje wszystkie rodzaje podmiotu, ·
rozpoznaje zdania bezpodmiotowe |
||||
Konstanty Ildefons Gałczyński Pieśń o żołnierzach z Westerplatte |
· wydobywa z tekstu informacje pozwalające określić sytuację liryczną, · rozpoznaje motyw nieba, przypomina symboliczne znaczenie nieba, · płynnie recytuje tekst |
· rozpoznaje zbiorowego bohatera lirycznego, · nazywa wartości reprezentowane przez bohatera zbiorowego, · recytuje tekst, zwraca uwagę na prawidłową wymowę |
· wyodrębnia wypowiedzi podmiotu lirycznego i bohatera lirycznego, ustala, czego dotyczą, · wyjaśnia pojęcie apoteoza, ustala, co i w jaki sposób zostało w tekście poddane idealizacji, gloryfikacji, ·
recytuje tekst, zwraca uwagę na odpowiednie tempo |
· postrzega tekst jako legendę poetycką, · określa sposób i cel jej tworzenia, · głosowo interpretuje utwór |
||||
Adam Mickiewicz Świtezianka |
· opowiada wybrane wydarzenie, · określa ogólnie miejsce wydarzeń, · przedstawia bohaterów, · wstępnie określa nastrój utworu, · rozpoznaje utwór jako balladę |
· sporządza ramowy plan wydarzeń, · wypisuje elementy krajobrazu, · krótko charakteryzuje bohaterów, · wskazuje elementy świata przedstawionego tworzące nastrój, · wskazuje elementy fantastyki i specyfikę nastroju jako ważne cechy ballady |
· opowiada wybrane wydarzenie z punktu widzenia jednego z bohaterów, · ustala cechy krajobrazu, · wyjaśnia, na czym polega wina strzelca, jaką ponosi karę, kto ją wymierza, · dostrzega zmiany nastroju, · wie, że ballada łączy w sobie cechy liryki, epiki, zawiera elementy dramatu |
· dzieli wydarzenia według zasady prawdopodobieństwa, · wskazuje i nazywa językowe środki opisujące krajobraz, · formułuje prawdy moralne wynikające z tekstu, · nazywa nastrój poszczególnych części utworu, · wymienia wszystkie cechy ballady jako gatunku literackiego |
||||
Jakiż to chłopiec
piękny i młody? Przydawka |
· wie, że przydawka jest częścią zdania, wymienia pytania, na które odpowiada przydawka |
· wie, że przydawka jest określeniem rzeczownika |
· wie, jakimi częściami mowy może być wyrażana przydawka |
· rozpoznaje przydawki, celowo i funkcjonalnie wykorzystuje je w swoich wypowiedziach |
||||
Juliusz Słowacki Balladyna |
· podaje przykłady realistycznych i fantastycznych wydarzeń, · przedstawia krótko osoby dramatu, · przedstawia tytułową bohaterkę, · odróżnia tekst główny od tekstu pobocznego, · wie, że utwór jest dramatem |
· wymienia najważniejsze wydarzenia akcji, · wymienia postacie fantastyczne, podaje przykłady ich ingerencji w losy innych bohaterów, · nazywa cechy osobowości tytułowej bohaterki, · rozpoznaje w tekście głównym dialogi i monologi, · wie, że dramat to rodzaj literacki, wymienia lirykę i epikę jako nazwy dwóch pozostałych rodzajów literackich |
· szereguje najważniejsze wydarzenia akcji, · nazywa najważniejszą cechę każdej postaci, · tworzy portret psychologiczny tytułowej bohaterki, · wydobywa z tekstu pobocznego informacje, ustala, czego dotyczą, · wskazuje brak narratora i cechy budowy jako istotne wyróżniki rodzajowe dramatu |
· wskazuje wydarzenia o największym napięciu dramatycznym, motywuje swój wybór, · charakteryzuje wybranego bohatera, wprowadza elementy oceny, · ocenia tytułową bohaterkę, formułuje argumenty uzasadniające ocenę, · zaznacza fragmenty tekstu głównego, które uważa za istotne, uzasadnia swój wybór, · wymienia cechy dramatu jako rodzaju literackiego |
||||
Mary Shelley Frankenstein (fragment) |
· opowiada własnymi słowami tekst, stosuje narrację trzecioosobową, · przedstawia narratora utworu |
· omawia elementy świata przedstawionego, · opowiada, w jaki sposób naukowiec stworzył człowieka |
· określa temat utworu, · przedstawia motywy, którymi kierował się naukowiec, stwarzając człowieka |
· wyjaśnia, dlaczego utwór jest powieścią grozy, · prezentuje i uzasadnia swoją opinię na temat granic lub ich braku wobec dokonań naukowych |
||||
Czy słyszeliście o nich? Co odkryli i komu to potrzebne?. Dopełnienie |
· wie, że dopełnienie jest częścią zdania, wymienia pytania, na które odpowiada dopełnienie |
· wie, że dopełnienie jest określeniem czasownika |
· wie, jakimi częściami mowy może być wyrażone dopełnienie |
· rozpoznaje dopełnienia, celowo i funkcjonalnie stosuje je w swoich wypowiedziach |
||||
Hans
Christian Andersen Pewna
wiadomość |
· wymienia zwierzęcych bohaterów utworu, · dostrzega i wyjaśnia różnice między faktem i plotką, · przegląda gazetę lub internetowy serwis informacyjny w poszukiwaniu tekstów informacyjnych |
· rozpoznaje uosobienie jako sposób przedstawienia bohaterów, · wykorzystując podane propozycje, odtwarza etapy powstawania plotki, · określa tematykę wiadomości zamieszczonych w prasie lub internetowych serwisach informacyjnych |
· wyjaśnia cel zastosowania uosobienia, · odtwarza mechanizmy powstawania plotki, · wyodrębnia rodzaje informacji, uzupełnia schemat |
· wyjaśnia, na czym polega i z czego wynika uniwersalizm utworu, · wyjaśnia, na czym polegają negatywne skutki plotki, podaje przykłady, · w tekstach informacyjnych oddziela fakty od opinii i komentarzy |
||||
Kazimierz Wierzyński Strofa o Prometeuszu, Zbigniew Herbert Stary Prometeusz |
· przypomina treść mitu o Prometeuszu, · dostrzega związek wiersza K. Wierzyńskiego z mitem o Prometeuszu, · sprawdza w odpowiednim słowniku znaczenie terminu prometeizm |
· przypomina, kim był Prometeusz, · wskazuje, do którego fragmentu mitu nawiązuje wiersz K. Wierzyńskiego, · na podstawie definicji słownikowej wyjaśnia własnymi słowami znaczenie terminu prometeizm |
· przypomina, co ludzkość zawdzięcza temu tytanowi, · komentuje sposób przedstawienia Prometeusza w tekście Z. Herberta, · wyjaśnia, czym wyraża się postawa prometejska |
· wyjaśnia, jaką funkcję pełniły mity w kulturze antycznej, · wyjaśnia, na czym polega reinterpretacja mitu w tekście Z. Herberta, · nazywa nadrzędne wartości ujawniające się w postawie prometejskiej bohatera, · podaje przykłady postaci, z którymi można łączyć postawę prometejską |
||||
Jan Twardowski Nie rozdzielaj |
· na podstawie tekstu wprowadzenia z podręcznika wyjaśnia znaczenie słowa pasja, · tytułuje kolejne strofy wiersza |
· wskazuje elementy występujące w motywach pasyjnych, · wskazuje słowa-klucze w tekście, uzasadnia swój wybór |
· wskazuje i omawia motyw pasyjny na obrazie, · tworzy mapę skojarzeń wokół słów-kluczy |
· wskazuje i omawia motyw pasyjny w wierszu, porównuje z motywem pasyjnym na obrazie, · wyjaśnia, jak zostały przedstawione w tekście pojęcia abstrakcyjne |
||||
John Ronald Reuel Tolkien Władca Pierścieni (fragment) |
· wylicza elementy świata przedstawionego, · wyjaśnia, na czym polega zadanie, którego podjęli się bohaterowie, · odtwarza etapy ich wędrówki, · redaguje zaproszenie według podanego wzoru |
· krótko omawia elementy świata przedstawionego, · przedstawia bohaterów, wymienia zadania każdego z nich, · omawia okoliczności związane z wędrówką bohaterów (jak, gdzie, kiedy, po co, dlaczego?), · redaguje zaproszenie, zachowuje graficzny układ tej formy wypowiedzi |
· określa, jakim rodzajem powieści jest utwór Tolkiena, · komentuje fragmenty opisujące przeżycia i emocje bohaterów, · wymienia trudności, które musieli pokonać bohaterowie w czasie wędrówki, · redaguje zaproszenie, prawidłowo stosuje formy grzecznościowe |
· wyjaśnia, dlaczego tekst należy do powieści fantasy, · komentuje i ocenia postępowanie bohaterów, · wyjaśnia metaforyczne znaczenie wędrówki bohaterów, · redaguje zaproszenie zawierające obok informacji zachętę |
||||
Nadstaw ucha – najciekawsze są okoliczności. Okoliczniki |
· wie, że okolicznik jest częścią zdania, wymienia pytania, na które odpowiada okolicznik |
· wie, że okolicznik jest określeniem czasownika |
· wie, jakimi częściami mowy mogą być wyrażane okoliczniki |
· rozpoznaje okoliczniki, celowo i funkcjonalnie stosuje wszystkie rodzaje okolicznika w swych wypowiedziach |
||||
Biblia Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie |
· odtwarza wydarzenia przedstawione w tekście, · wymienia postacie, · wie, że tekst jest przypowieścią, · zna dwa znaczenia pojęcia samarytanin (Samarytanin) |
· wyjaśnia, kto i w jakich okolicznościach opowiada o wydarzeniach, · przestawia postępowanie i zachowanie bohaterów, · wyjaśnia, czym cechuje się przypowieść, · wyjaśnia, czym cechuje się postawa samarytańska |
· komentuje przebieg wydarzeń, · wyjaśnia motywy postępowania i zachowania bohaterów, · wskazuje w tekście cechy przypowieści, · podaje przykłady postawy samarytańskiej |
· dostrzega symboliczne znaczenie wydarzeń, · komentuje i ocenia postępowanie i zachowanie bohaterów, · formułuje pouczenia wynikające z przypowieści, · określa znaczenie postawy samarytańskiej we współczesnym świecie |
||||
Anna Dymna, Wojciech Szczawiński Warto mimo wszystko (fragment) |
· nazywa cechy charakteryzujące postawę życiową zaprezentowaną w wywiadzie, · wyjaśnia istotę wolontariatu |
· wyjaśnia znaczenie nazwy fundacji „Mimo wszystko”, · projektuje plakat lub plakietkę zachęcającą do wolontariatu |
· przedstawia motywy postępowania przedstawionego w wywiadzie, · wymyśla hasło propagujące wolontariat |
· charakteryzuje postawę życiową zaprezentowaną w wywiadzie, · przedstawia argumenty uzasadniające ideę wolontariatu |
||||
Co się kryje w
zdaniu? Analiza struktury zdania |
· wyodrębnia w zdaniu związek główny |
· wyodrębnia w zdaniu grupę podmiotu i grupę orzeczenia |
· wskazuje w związkach wyrazowych wyrazy określane i określające |
· tworzy poprawny wykres zdania |
||||
Adam Mickiewicz Dziady cz. II |
· wie, kiedy żył i tworzył A. Mickiewicz, · określa czas, miejsce i uczestników ceremonii dziadów, · wie, co to jest motto, · wymienia postacie duchów, · odróżnia akt od sceny dramatu, · wymienia głównych twórców przedstawienia teatralnego |
· na podstawie tekstu wprowadzenia z podręcznika przedstawia podstawowe fakty z biografii A. Mickiewicza, · wyjaśnia nazwę obrzędu, przedstawia jego cel, · objaśnia sens motta, · odtwarza historię poszczególnych zjaw, · wyjaśnia, czym jest scena jako część kompozycyjna dramatu, · wymienia wszystkich twórców przedstawienia teatralnego |
· samodzielnie uzupełnia fakty biograficzne dotyczące życia i twórczości A. Mickiewicza, · porządkuje podane elementy dramatu, dzieląc je na chrześcijańskie i pogańskie, · przypomina za co i jaką karę ponosi każda zjawa, · wskazuje punkt kulminacyjny każdej sceny, · wymienia zadania poszczególnych twórców przedstawienia teatralnego, |
· wyjaśnia znaczenie pojęcia wieszcz, krótko uzasadnia, dlaczego można obdarzyć tym mianem A. Mickiewicza, · przedstawia wyczerpująco obrzęd dziadów, · odtwarza własnymi słowami treść przestrogi związanej z każdą postacią, nazywa wartości, wynikające z kolejnych przestróg, · określa zasadę łączenia scen w Dziadach, · wymienia tworzywa sztuki teatralnej, łączy z nimi poszczególnych twórców przedstawienia teatralnego |
||||
Dorota Terakowska Tam gdzie spadają Anioły (fragment) |
· wskazuje fragmenty tekstu opisujące zachowanie, sposób mówienia bohaterek · redaguje i poprawnie zapisuje graficznie dialogi bohaterek |
· przedstawia na podstawie tekstu zachowanie, sposób mówienia bohaterek, · redaguje wskazówki dotyczące wyglądu, zachowania uczestników dialogu |
· porównuje zachowanie, sposób mówienia bohaterek w formie tekstu pobocznego, · redaguje wskazówki opisujące scenerię, w której toczy się dialog |
· ustala, czego można dowiedzieć się o bohaterkach na podstawie ich zachowania, sposobu mówienia, · redaguje fragment scenariusza teatralnego |
||||
Jan Kochanowski Fraszki (wybór), Jan Sztaudynger Fraszki (wybór) |
· określa temat kilku wybranych fraszek, · wskazuje grę słów jako źródło humoru, podaje przykład fraszki, · rozpoznaje fraszkę wśród innych tekstów literackich |
· określa temat wszystkich podanych fraszek, · wyjaśnia grę słów we wskazanych fraszkach, · wie, że fraszka to jeden z gatunków lirycznych |
· grupuje fraszki według wybranej przez siebie zasady, · wskazuje puentę jako źródło humoru we fraszce, podaje przykłady, · wyjaśnia, czym cechuje się fraszka jako gatunek literacki |
· ustala, co może być tematem fraszki jako gatunku literackiego, · wskazuje ironię jako źródło humoru we fraszce, · wyjaśnia znaczenie ironii we wskazanych przykładach, · próbuje samodzielnie zredagować fraszkę, zachowując reguły gatunku |
||||
Kazimierz Wierzyński Zielono mam w głowie |
· wymienia wyrazy i ich formy pozwalające wskazać osobę mówiącą w wierszu, · wyczuwa regularność rytmu utworu, · podaje przykłady przenośni, · redaguje podziękowanie według wzoru |
· nazywa uczucia i emocje wyrażane przez osobę mówiącą, · wskazuje rymy, wiąże ich układ z rytmem wiersza, · wskazuje wszystkie przenośnie zastosowane w tekście, · samodzielnie redaguje podziękowanie o charakterze oficjalnym |
· próbuje określić, kim może być osoba mówiąca, · omawia budowę i układ wersów, wiąże swe spostrzeżenia z rytmem wiersza, · wyjaśnia znaczenie wybranej przenośni, · redaguje podziękowanie o charakterze osobistym, |
· określa postawę życiową osoby mówiącej, · wskazuje i omawia wszystkie elementy rytmizujące wiersz, · interpretuje znaczenia wynikające z metaforyki utworu, · redaguje rozwinięte podziękowanie, zachowując wszystkie cechy tej formy wypowiedzi |
||||
Małgorzata Musierowicz Czarna polewka (fragment) |
· wypisuje z tekstu określenia dotyczące wyglądu, usposobienia bohaterów |
· do wypisanych przykładów dobiera wyrazy o przeciwstawnym znaczeniu |
· do wypisanych przykładów dobiera wyrażenia bliskoznaczne |
· wypisuje z tekstu zwroty o przenośnym znaczeniu, podaje ich dosłowne znaczenie |
||||
Uśmiech fortuny i kaprysy losu. Synonimy, antonimy, związki frazeologiczne |
· korzystając ze słownika, dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne |
· samodzielnie dobiera synonimy i antonimy |
· rozpoznaje w wypowiedziach frazeologizmy, podaje ich dosłowne znaczenia |
· stosuje celowo w wypowiedziach synonimy, antonimy, · rozumie znaczenia związków frazeologicznych |
||||
Sławomir Mrożek Śpiąca królewna |
· wskazuje w tekście wydarzenia typowe dla baśni · wyodrębnia wypowiedzi narratora i wypowiedzi bohaterów · odtwarza treść opowiadania własnymi słowami |
· wskazuje wydarzenia niezgodne z konwencją baśniową · określa temat wypowiedzi bohaterów · proponuje zarys dalszego ciągu wydarzeń |
· charakteryzuje postaci, wskazuje cechy nietypowe dla bohaterów baśniowych, · charakteryzuje styl wypowiedzi narratora, · proponuje dalszy ciąg opowiadania |
· omawia sposób nawiązania w opowiadaniu do konwencji baśniowej, · komentuje język utworu, wskazuje jego cechy, · proponuje dalszy ciąg opowiadania z zachowaniem konwencji zastosowanej przez autora |
||||
Marc Chagall Spacer (reprodukcja obrazu) |
· wymienia elementy warstwy przedstawieniowej obrazu, · rozróżnia plany obrazu, · proponuje inny tytuł obrazu, odzwierciedlający jego wymowę |
· wymienia elementy realistyczne warstwy przedstawieniowej obrazu, · wymienia składniki poszczególnych planów obrazu, · próbuje sformułować własną krótką ocenę dzieła |
· wskazuje elementy nadrealistyczne, magiczne, · dostrzega deformację elementów przedstawionych na poszczególnych planach, · wydobywa symboliczne znaczenia z warstwy przedstawieniowej obrazu |
· omawia sposoby łączenia wszystkich elementów na obrazie, · wskazuje i nazywa niekonwencjonalne sposoby malarskiego przedstawienia świata, · uogólnia artystyczne przesłanie dzieła |
||||
KRYTERIA OGÓLNE
SPRAWNOŚCI |
WYMAGANIA |
|||||
|
konieczne (ocena:
dopuszczający) |
podstawowe (ocena:
dostateczny) |
rozszerzone (ocena:
dobry) |
dopełniające (ocena:
bardzo dobry) |
||
UCZEŃ |
||||||
słuchanie |
· słucha uważnie wypowiedzi nauczyciela i kolegów, · odtwarza podstawową treść cudzej wypowiedzi, · rozumie treść pytań i poleceń |
· słucha uważnie całości wypowiedzi nauczyciela i kolegów, · odtwarza pełną treść cudzej wypowiedzi, · odtwarza własnymi słowami treść pytań i poleceń |
· nawiązuje do cudzych wypowiedzi we własnej pracy, · selekcjonuje informacje z wysłuchanej wypowiedzi, · potrafi wyjaśnić sens pytań i poleceń |
· wykorzystuje twórczo cudze wypowiedzi, · notuje informacje i główne myśli cudzej wypowiedzi, · rozpoznaje intencje zawarte w pytaniach i poleceniach |
||
mówienie |
· krótko wypowiada się na podany temat, · przestrzega poprawności gramatycznej, prawidłowo wymawia wyrazy, · przedstawia się w kilku zdaniach, · opowiada własnymi słowami wybrane wydarzenie z fabuły utworu epickiego, · krótko przedstawia sytuację zobrazowaną w utworze lirycznym, · odtwarza wybrane wydarzenie akcji dramatu, · krótko przedstawia bohatera utworu, prezentuje jego wygląd, · nazywa uczucia bohaterów literackich, · nazywa wartości przedstawiane w tekście, · przedstawia rzeczowe argumenty w dyskusji na temat problemów znanych z codziennego życia, · odtwarza zawartość treściową definicji, · formułuje pytania dotyczące warstwy przedstawieniowej utworu, · płynnie wygłasza tekst z pamięci |
· wypowiada się na podany temat, zachowuje wewnętrzną logikę wypowiedzi · unika powtórzeń wyrazów, stara się prawidłowo je wymawiać i akcentować, · przedstawia się w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej, · opowiada własnymi słowami fabułę krótkiego utworu epickiego, · opowiada własnymi słowami sytuację liryczną zobrazowaną w wierszu, · odtwarza główne wydarzenia, akcję dramatu, · wstępnie charakteryzuje bohatera utworu, · nazywa i krótko przedstawia uczucia bohaterów literackich, · krótko wypowiada się na temat wartości przedstawianych w tekście, · przedstawia rzeczowe i emocjonalne argumenty w dyskusji na temat znanych mu z doświadczenia problemów, · przedstawia znaczenie terminów i pojęć, wykorzystując podane definicje, · formułuje pytania związane z dosłownymi znaczeniami utworu, · płynnie recytuje tekst, przestrzega intonacji zdaniowej |
· porządkuje treść swojej wypowiedzi, świadomie ją komponuje, · stosuje urozmaicone słownictwo, · stara się przestrzegać zasad poprawnej wymowy i akcentowania, · przedstawia się w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej, stosuje odpowiednie słownictwo, · opowiada fabułę utworu kilkuwątkowego, · opowiada i dookreśla sytuację liryczną, · odtwarza akcję dramatu, · charakteryzuje i krótko ocenia bohatera utworu, · wypowiada się na temat uczuć i przeżyć bohaterów literackich, · omawia wartości przedstawiane w tekście, · przedstawia argumenty w dyskusji dotyczącej tekstu literackiego, · wyjaśnia samodzielnie znaczenie terminów i pojęć, · formułuje pytania związane z przenośnymi znaczeniami utworu, · płynnie recytuje tekst, dobiera odpowiednie tempo, intonację |
· tworzy rozbudowaną wypowiedź na podany temat, zachowuje logikę, spójność i kompozycję wypowiedzi, · stosuje funkcjonalnie różnorodne środki językowe, · bezbłędnie wymawia i akcentuje wyrazy, · tworzy wypowiedź o charakterze autoprezentacji, · opowiada fabułę utworu, świadomie wykorzystuje tempo mówienia, intonację, · komentuje sytuację liryczną, · opowiada akcję dramatu, eksponuje głosowo punkt kulminacyjny, · charakteryzuje i ocenia bohatera utworu, przedstawia i komentuje motywy jego postępowania, · określa uczucia i przeżycia bohaterów, uzasadnia swą wypowiedź odwołaniami do tekstu, · prezentuje własne stanowisko wobec wartości przedstawianych w tekście, · posługuje się wszystkimi rodzajami argumentów w dyskusji na różne tematy, · swobodnie posługuje się w wypowiedziach terminami i pojęciami, · formułuje pytania problemowe dotyczące wszystkich składników utworu, · interpretuje głosowo utwór |
||
czytanie. odbiór tekstów literackich i innych tekstów
kultury |
· czyta płynnie tekst, · wydobywa z tekstu wskazane informacje, · odtwarza elementy świata przedstawionego w tekście, · wskazuje formy pozwalające rozpoznać nadawcę i adresata w utworze lirycznym, · wydobywa z tekstu informacje pozwalające określić sytuację liryczną, · wie, że język utworu lirycznego cechuje się obecnością różnych środków poetyckich, · odróżnia lirykę od innych rodzajów literackich, · kojarzy pieśń, fraszkę z liryką jako rodzajem literackim, · zna balladę jako gatunek, · odróżnia narratora od autora utworu, · rozróżnia pojęcia: wątek, fabuła, akcja, · odróżnia epikę od innych rodzajów literackich, · kojarzy powieść i opowiadanie z epiką jako rodzajem literackim, · odróżnia dramat od innych rodzajów literackich, · odróżnia tekst główny od tekstu pobocznego, · odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości, · rozpoznaje w tekstach podstawowe motywy literackie, · zna podstawowe słowniki, · wymienia elementy warstwy przedstawieniowej obrazu |
· czyta płynnie tekst, uwzględnia znaki interpunkcyjne, · samodzielnie wydobywa z tekstu najważniejsze informacje, · odczytuje tekst na poziomie dosłownym, · nazywa i określa nadawcę i adresata wypowiedzi lirycznej, · przedstawia sytuację liryczną, · rozpoznaje i nazywa podstawowe środki poetyckie, · wymienia podstawowe cechy liryki jako rodzaju literackiego, · wymienia główne cechy gatunkowe fraszki, · wie, że ballada ma cechy różnych rodzajów literackich, · rozpoznaje narratora w tekście, · szereguje wydarzenia wątku, · wymienia podstawowe cechy epiki jako rodzaju literackiego, · wymienia główne cechy powieści i opowiadania, · rozpoznaje w tekście głównym dialogi i monologi, · rozpoznaje elementy realistyczne i fantastyczne, · dostrzega ciągłość podstawowych motywów literackich, · wyszukuje w odpowiednich słownikach wskazane informacje, · komentuje warstwę przedstawieniową obrazu |
· czyta płynnie tekst, dobiera odpowiednie tempo i intonację, · wydobywa i porządkuje istotne informacje, · odczytuje naddane znaczenia tekstu, · określa relacje między nadawcą i adresatem w utworze lirycznym, · wyodrębnia obrazy poetyckie, · określa funkcję różnych środków poetyckich, · wyjaśnia, czym cechują się utwory liryczne, · wyjaśnia, czym jest fraszka, · wskazuje w balladzie cechy różnych rodzajów literackich, · wyjaśnia rolę narratora w tekście, · wyodrębnia etapy akcji utworu, · wyjaśnia, czym cechują się utwory epickie, · wyjaśnia, czym cechuje się powieść, opowiadanie, · wskazuje brak narratora i cechy budowy jako ważne wyróżniki rodzajowe dramatu, · dostrzega w tekstach ironię, · zestawia teksty, w których występuje ten sam motyw literacki, · samodzielnie korzysta z odpowiednich słowników, · rozpoznaje na obrazie znaczenia naddane, · wskazuje elementy symboliczne |
· czyta tekst, uwzględnia jego organizację rytmiczną, · twórczo wykorzystuje informacje z tekstu we własnej pracy, · odczytuje i komentuje naddane znaczenia tekstu, · charakteryzuje postawę nadawcy wobec świata, · charakteryzuje adresata wypowiedzi lirycznej, · opisuje i komentuje obrazy poetyckie, · formułuje znaczenia wynikające z zastosowanych środków poetyckich, · uzasadnia, dlaczego utwór należy do liryki, · wykorzystuje wiedzę o przynależności gatunkowej utworu lirycznego do interpretacji tekstu, · wyjaśnia, czym cechuje się ballada jako gatunek literacki, · określa narratora i narrację utworu, · komentuje przebieg akcji utworu, · rozpoznaje budowę fabuły, · uzasadnia, dlaczego utwór należy do epiki, · rozpoznaje różne rodzaje powieści, · wymienia cechy dramatu jako rodzaju literackiego, · wyjaśnia rolę i funkcję ironii, · porównuje i komentuje sposób wykorzystania tego samego motywu literackiego w różnych tekstach, · posługuje się informacjami zaczerpniętymi ze słowników, · wyjaśnia rolę środków języka malarskiego w tworzeniu znaczeń obrazu |
||
pisanie |
· tworzy poprawne związki wyrazowe, · buduje logiczne zdania, · pisze zgodnie z podstawowymi normami poprawnościowymi, · redaguje według podanego wzoru użytkowe formy wypowiedzi: streszczenie, ogłoszenie, list, dedykację, życzenia, instrukcję, notatkę, gratulacje, ogłoszenie, zaproszenie, podziękowanie, · redaguje według podanego wzoru: opis postaci, miejsca, przedmiotu, · przy niewielkiej pomocy redaguje opowiadanie, nadaje mu tytuł, · redaguje według podanego wzoru charakterystykę postaci |
· tworzy poprawnie zdania rozwinięte i złożone, · nie popełnia błędów zakłócających komunikację językową, · redaguje samodzielnie użytkowe formy wypowiedzi, · zachowuje podstawowe cechy każdej z form wypowiedzi, · redaguje samodzielnie opis postaci, miejsca, przedmiotu, · redaguje samodzielnie opowiadanie, wprowadza dialogi, · redaguje samodzielnie charakterystykę postaci |
· łączy logicznie zdania, · pisze tekst przejrzysty kompozycyjnie, · stosuje akapity, · redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosuje odpowiednie słownictwo, środki językowe podkreślające intencję wypowiedzi, · redaguje rozwinięty opis postaci, miejsca, przedmiotu, · redaguje opowiadanie zawierające dialogi i opisy, · redaguje charakterystykę postaci, stosuje bogate słownictwo nazywające cechy |
· stosuje funkcjonalnie bogate słownictwo, · tworzy tekst bez błędów, przejrzysty kompozycyjnie, · dba o estetykę zapisu, · redaguje użytkowe formy wypowiedzi zgodnie z wszystkimi cechami kompozycyjnymi i językowymi danej formy, · redaguje opis postaci, miejsca, przedmiotu, stosuje bogate słownictwo nazywające i określające cechy wyglądu, stosuje porównania, · redaguje twórcze opowiadanie zakończone puentą, · redaguje charakterystykę postaci, uzasadnia podane cechy, przedstawia ocenę postaci |
||
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego osiągnięcia w znacznym stopniu wykraczają poza wymagania dopełniające i sytuują się na poziomie ponadprogramowym. Jego praca cechuje się samodzielnością i kreatywnością. Prezentuje wysoki poziom wiedzy i erudycji interdyscyplinarnej. Świadomie i funkcjonalnie posługuje się bogatym słownictwem terminologicznym. Samodzielnie analizuje i interpretuje teksty literatury pięknej, literatury faktu. Czyta, rozumie i wykorzystuje teksty popularnonaukowe i naukowe. Potrafi analizować i interpretować dzieła malarskie z uwzględnieniem specyfiki środków języka malarskiego. Formułuje problemy, proponuje sposoby ich rozwiązania. Tworzy bezbłędne pod każdym względem wypowiedzi ustne i pisemne. Odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych, publikuje swoje teksty.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, w związku z tym nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności wyklucza osiągnięcie nawet minimalnego postępu.